PROJECT SPORTSTER

Onlangs van een klant een Sportster overgenomen met een angstige tik in het blok. De eigenaar had er geen zin meer in en een revisie voor de eventuele verkoop zag hij uiteraard helemaal niet zitten.
Goed, de motor overgenomen en , nieuwsgierig als we zijn, meteen opengemaakt. Het was meteen duidelijk: twee kapotte zuigers. Nu zijn voor monteurs motorschade’s een van de mooiste klussen. Helaas voor jullie als klant niet zo leuk als het je overkomt maar een monteur z’n handen gaan er juist van jeuken. De schade herstellen is mooi maar de oorzaak moet ook gevonden worden. In dit geval is het duidelijk. De zuigers zijn van het merk KB. Prima zuigers, niets op aan te merken. Maar! Lees wel goed de montage voorschriften. KB gebruikt een zuigervorm waar bij de kop van de zuiger warmer wordt dan normaal. Dit geeft meer vermogen volgens KB. Daarbij moet wel de ontsteking later gezet worden en de bovenste zuigerveer moet een aanmerkelijk ruimere slotspeling hebben dan normaal. Hou je je er niet aan dan pingelen de zuigers kapot en vliegen de zuigerveren je om de oren.
Omdat bij deze motor de zuigerveren door de zuiger in de kop geramd zijn is het raadzaam om ook maar even de big-end lagers te controleren want die krijgen ook al die klappen te verduren.

Nu kun je met een gesloopte Sportster uit 1991 twee dingen doen. In onderdelen verkopen is een optie. Veel collega’s van mij doen dat. Lekkere winst op korte termijn. Maar ik kan het niet aanzien. Ik heb nl iets met Sportsterren. Deze Sportster wordt in ere hersteld en daarna wordt er een nieuwe eigenaar (m/v) voor gezocht. Ik heb al helemaal voor ogen hoe hij gaat worden. Bekijk de foto’s maar eens op je gemak zodat je een idee krijgt hoe en met welke delen hij weer opgebouwd wordt.

Vooruit dan maar, het hele blok er maar uit. Eerst het geheel maar demonterenen op zoek naar de krukas. Later gaan we alles wel in detail bekijken. nadat de krukas uit elkaar gehaald lijkt het met het big-end wel mee te vallen. Maar wat al snel opvalt zijn de roestachtige afdrukken op de big-end pen. Dit is al een heel oud fenomeen. Oxidatie door verzuurde olie. Als een motor lang stilstaat met oude olie in het systeem dan zie als eerste op de big-end pen roestvorming. Dit is het begin van het einde. Ik kan niet zeggen hoe lang je nog met zo’n pen kan doorrijden voor hij de geest geeft, maar deze pen heeft zijn langste tijd wel gehad. Zo te zien is het lang geleden dat deze motor verse olie heeft gehad.
Als we pen eens goed bekijken zie je zelfs een gaatje ter grootte van een speldeprik in een roestvlek. Deze pen had het geen 5000km meer uitgehouden.

Even tussendoor. Eens in het jaar olie verversen! Juist bij motoren die weing kilometers maken! Het liefst verversen aan het eind van het seizoen zodat de motor met verse olie de winterstalling ingaat. Gaat hij echt langer van mee.
Tijdens het demonteren van het geheel komen we nog wel een paar dingetjes tegen. B.v.een ontsteking sensor die begint weg te smelten. Vervangen voor hij in rook opgaat. De nokkenassen zien er allemaal goed uit, zowel nokken als lagervlakken zijn onbeschadigd. Wel is het aandrijftandwiel van de oliepomp al aardig weg gesleten.
Dit komt wel eens voor bij de latere Sportster. Oorzaak is niet bekend. Het ene blok heeft er last van en het andere weer niet. Waarschijnlijk heeft het te maken met toleranties die niet altijd gelijk zijn. Ook deze gaat er nieuw in. Wat bij de ene H-D ook wel eens en bij de andere niet eens stuk gaat is het rechter krukaslager. Bij deze Sportster dus wel stuk. Oorzaak? Ik vermoed dat het in dit geval toch ook met de oude olie te maken heeft. Soms is een kromme krukas een oorzaak maar die was in dit geval mooi recht.De oliepomp zelf is zo goed als nieuw.

Aan de andere zijde (links) van het blok vinden we de primaire aandrijving. De ketting ziet er nog goed uit maar na 35000 mijlen nemen we toch maar afscheid van hem. De koppeling is prima, die zijn onverwoestbaar. De dynamo, die achter het voortandwiel zit is ook nog goed. Dat mag allemaal blijven. Op de versnellingsbak valt ook niets aan te merken. Deze 5 bakken zijn zo goed dat H-D in al zijn wijsheid heeft besloten dat vanaf 2004 de bak niet meer uit het blok gehaald kan worden. Vanaf dat bouwjaar moet HET HELE BLOK GEDEMONTEERD EN GESPLETEN WORDEN!!!!!! Het zal je maar overkomen.

Revisie / Opbouw
>We beginnen met alle aluminium delen te zandstralen en daarna zwart te spuiten. Hiervoor gebruiken we wrinkle finish wat H-D ook op de blokken doet. Je kunt het ook poedercoaten maar daar zit heel veel voor en nabewerking aan. Ik heb motoren draaien waar de rimpellak al 15 jaar opzit en zich nog steeds goed houdt.

Vervolgens beginnen we met de krukas. De drijfstang ogen worden, als ze nog goed zijn ,geruimd naar een grotere maat zodat ze weer mooi rond zijn. De maat wordt bepaald door de diameter van de nieuwe big-end pen plus twee maal de rol diameter en een beetje speling. Zodra dit in orde is wordt de hele drijfstangset tussen de vliegwielen gemonteerd en wordt de krukas ( zo heet hij inmiddels) in lijn gebracht. Eenvoudig he ? Dat dacht je. Hier gaat echt wel een beetje tijd in zitten. Tijdens de klus moet ook nog rekening gehouden worden met de zijdelingse speling van de drijfstangen tussen de vliegwielen. Soms moet dit gecorrigeerd worden met overmaat loopringen. Vroeger gewoon te koop, tegenwoordig moet je ze zelf maken.

Het uitlijnen moet heel serieus genomen worden. De krukas is het hart van de motor en is niet alleen bepalend voor de levensduur van het blok maar ook voor het comfort van de gehele motor.

Goed, krukas klaar. Gaan we door met het rechter zijlager. Op de rechter zijtap van de krukas is een nieuwe bus geperst. Ook in het carter is een nieuwe bus geplaatst. Nieuwe lagerrol sets zijn er in vier maten.
De carter bus moet in lijn geruimd worden en de twee gemeten diameters (carterbus/krukas bus) vergeleken met de tabellen in het off. werkplaats boek. Een grafiek geeft dan aan welk kleur lager er gemonteerd moet worden.
Deze twee klussen (krukas en zijlager pasmaken) zijn de meest tijdrovende klussen van een blok revisie. Daarna kan met de opbouw begonnen worden. Als de carters dicht wordt ook meteen de bak weer geplaatst. Nieuw lager op de uitgaande as en de schakelklok volgens het boek afstellen. Dynamo op z’n plaats en de koppeling plus nieuwe primaire ketting monteren en dan kan daarna het primaire deksel er weer op.
Daarna gaan de nokvolgers (hydraulische units) er weer in. Deze zijn uit elkaar geweest en gereinigd. Daarna zijn ze getest in een speciale testunit en goed bevonden.

Inmiddels zit het onderblok weer in het frame. De achtervork die samen met wat andere delen bij de poedercoater is geweest , zit ook weer op z’n plaats. De lagers zijn schoongemaakt en opnieuw van vet voorzien. Zo ook de wiellagers, nieuw vet en nieuwe keerringen. De balhoofdlagers zijn vernieuwd.
Ook de voorvork is uit elkaar geweest en inwendig grondig schoongemaakt. Behalve nieuwe bussen en keerringen zijn ook de vorkveren vervangen. In dit geval door progressief gewonden veren van Progressive Suspension. Originele veren mogen na 20 jaar ook wel eens vervangen worden ( had al veel eerder moeten gebeuren).

Inmiddels is het plaatwerk weer terug van de spuiter. De tank is vervangen door een later type vanwege meer inhoud en een wat forser uiterlijk. Mat zilvergrijs matallic, combineert mooi met het zwart. Ook is er in de tussentijd een dikke apehanger opgezet. “Dik” wil dus zeggen 1 1/4″, 30mm dus. De originele risers heb ik laten uitboren zodat dit stuur er netjes op past.

Gaan we verder met de bovenbouw.
Het boren van de cilinders wordt uitbesteed aan het revisiebedrijf. Je moet niet alles zelf willen doen.
De koppen is een ander verhaal. Omdat er originele stijl zuigers (platte kop) gebruikt worden moeten de koppen uitgefreesd worden. Dit is een geduldige klus. Ik heb het al vaker gedaan en gebruik daar ook de 1200 kleppen voor. Die hebben een grotere diameter dan de 883 kleppen.
Maar goed, dit is niet de enige klus. Het zou eigenlijk een winterklusje worden en we zitten nu al dik in het voorjaar. Dus weinig tijd, er staan nog andere motoren te wachten. Eens kijken op het net, en ja hoor, een prachtige set Buell koppen bij een collega. Deal gemaakt en die erop gezet. Dat scheelt een hoop tijd en de andere koppen doe ik komende winter wel. Heb ik nog wat in voorraad.

Koppen erop, carburateur ervoor en de uitlaten eronder. Accu, olie en benzine erin en starten maar. Meteen aanslaan en mooi lopen.
Motor afgezet en de afstellamp aangesloten om de ontsteking af te stellen. Tijdens het afstellen hoorde ik af en toe een vreemde tik, alsof er een zuiger kantelde. Voorzichtig even de straat op en neer en ja hoor en vette tik bij gasgeven. Daar wordt je niet blij van. Motor af laten koelen en `s-avonds los het bovenblok er af. Alles opgemeten en niets gevonden. Ik had het idee dat er een zuigerpen wat zwaarder door een drijfstang oog ging dan de andere. Hoontje erdoor en opbouwen maar weer. De volgende ochtend weer gestart en weer mooi lopen tot hij warm werd. weer die tik. Zucht, wat nu. Eerst de klanten klussen maar weer oppakken en in de tussentijd m’n gedachte er over laten gaan.

Zou ’t het big-end kunnen zijn. Uit ervaring weet ik dat het geen big-end tik is. Maar wat is het dan? `s-avonds het hele blok er uit gerukt.
Weer totaal opengemaakt en de krukas uitelkaar gehaald. Het moet toch ergens zitten. Alles na gemeten en niets verkeerds kunnen vinden. Blok maar weer in elkaar. In de motor en starten maar. !!$$%@@#&^!!. Nog steeds. Zou er iets met de cilinders aan de hand zijn? Ik heb wel eens een verhaal gehoord van losse cilinder bussen maar rondvraag bij diverse collega’s leverde niets op. Ik heb het altijd een vreemd verhaal gevonden. Toch maar eens wat collega’s opbellen. Niemand kon deze tik verklaren. Ik had al eens met een schuin oog naar de Buell van Daan jr gekeken en besloot dat deze zijn cilinders even af moest staan.
Buell uit elkaar, cilinders opgemeten en goed bevonden. Hoon erdoor en op de Sportster gemonteerd. Zo stil als een muis, geen tik te horen. Eindelijk.

Bij nadere inspectie van de cilinders kwam naar voren dat er toch iets met de bussen aan de hand was. Waarschijnlijk opgeboord zonder spanplaten te gebruiken.

In de tussentijd had zich ook al een aspirant koper gemeld dus hij moest onderhand wel eens klaar.
Helm op en een ruime proefrit gemaakt. Voor dit soort grote klussen heb ik een speciaal rondje van precies 40 km. Prima, loopt als een zonnetje en gaat als een speer.

Klant gebeld en een proefrit laten maken. En ja hoor, blijft met panne staan. Waarschijnlijk heeft er troep in de benzine gezeten want de vlotterkamer zal vol waterachtige rotzooi. Schoongemaakt en een proefrit gemaakt en ok. Klant er mee weg en blijft weer staan. Motor opgehaald en doet het weer uit de kunst. Dit heeft dus met warmte te maken. Bobine aan de tester en naarmate die warmer werd, werd de vokn minder. Nieuwe bobine erop en Daan jr een proefrit laten maken.
De zaak stond inmiddels vol met klanten. Nou, klant ermaar weer op en je geloofd het of niet, die blijft weer staan. Motor opgehaald en aan de zaak deed hij het uiteraard weer. Dan wil ik het zelf eens meemaken. Helm op en weg. Rijdt prima. Bij het afremmen voor de stoplichten (ja, ja, stoplichten in Steggerda, of all places!!) een paar rare klappen en toen was het over. Daan jr was druk met klanten en kon mij niet komen halen. Dan maar duwen bij 25 graden. Na 1,5 km duwen komt daar mijn buurman met ze karretje. Motor erop en terug naar de zaak. Daar aangekomen de ontsteking er compleet afgehaald en er een Dyna 2000i op gezet.
Gellukig had aspirantkoper heel veel geduld en kon eindelijk zijn probleemloze proefrit maken. Deal gemaakt. Iedereen tevreden.